Wel eens spontaan zin gekregen in een blikje cola? Of misschien heeft u onbewust een voorkeur voor bepaalde producten. Dit zou kunnen komen door het gebruik van subliminale boodschappen in de reclame die u door de dag heen te zien krijgt.
"Een subliminale boodschap is een signaal of boodschap verborgen in een medium en bedoeld om doorgegeven te worden zonder dat het bewust opgemerkt wordt. Deze boodschappen zouden toch door het onderbewustzijn verwerkt kunnen worden en aanzetten tot bepaald gedrag."
De marktonderzoeker James Vicary was een pionier in het gebruik van subliminale boodschappen in reclame. In 1957 plaatste hij korte beelden met teksten als 'koop popcorn' en 'drink cola' in bioscoopfilms. Deze beelden werden 0,03 seconden getoond. Deze paar frames filmbeeld waren niet genoeg om bewust opgenomen te worden door de kijkers. Maar onbewust registreerden ze ze wel.
Kan zo'n subliminale boodschap invloed hebben op koopgedrag? Volgens Vicary wel. Zijn resultaten:
colaverkoop ging 18,1% omhoog, popcornverkoop ging 57,5% omhoog. Dit leidde, na een CIA-onderzoek, tot een verbod op subliminale advertenties. Later gaf Vicary toe dat zijn resultaten niet correct waren, maar verzonnen waren, om een nieuwe adverteertechniek uit te vinden.
Ander onderzoek naar de invloed van subliminale boodschappen op het koopgedrag van de consument hebben ook niet aangetoond dat deze effect hebben. Bijvoorbeeld een studie van onderzoeker D. Hawkins toonde aan dat mensen aan wie hij subliminaal het woord "Coke" liet zien, geen grotere drang hadden om Coca Cola te drinken. Tevens gaven de resultaten van een ander experiment waar mensen een biermerk moesten kiezen na het zien van subliminale boodschappen, aan dat ook dit geen effect had.
Voorbeelden: Sex sells.
Toch zien we vaak voorbeelden van subliminale boodschappen in de moderne reclamewereld. Ook al hebben ze misschien niet direct effect op het koopgedrag van de consument, ze creëren wel een gevoel bij een product. Het is daarom ook niet vreemd dat veel subliminale advertenties seksueel van aard zijn.
Andere bedrijven gebruiken iets subtielere beelden:
- Toblerone: Beer in de berg van het logo.
- Fedex: Pijl tussen de E en de x.
- Amazon: Pijl maakt smiley van A tot Z.
Poetic justice
Dat subliminale boodschappen bij de meeste mensen wel geregistreerd worden en effect hebben illustreert de Britse illusionist Derren Brown in dit filmpje. Hier gebruikt hij zijn subliminale boodschappen om twee reclamegoeroes te beïnvloeden.
